เทศกาลลอยกระทง หรือ สุ่ยเติงเจี๋ย 水灯节 หมายถึง เทศกาลโคมไฟและสายน้ำ การลอยกระทงเป็นประเพณีของคนในประเทศตะวันออก ซึ่งไม่ใช่เพียงแต่ประเทศไทยเท่านั้น แต่คนในประเทศอื่น ๆ เช่น อินเดีย ลาว พม่า กัมพูชา เวียดนาม รวมไปถึงญี่ปุ่น และประเทศจีน ต่างมีพิธีลอยกระทง
ในประเทศจีน การลอยกระทง ได้หลอมรวมความเชื่อของเต๋า ขงจื้อ และพุทธศาสนาเข้าไว้ด้วยกัน โดยมีความเชื่อเกี่ยวกับการบูชาเทพสามองค์ หรือ ซานกวน ประกอบไปด้วยเทพแห่งฟ้า เทียนกวน เทพแห่งดิน ตี้กวน และ เทพแห่งน้ำ สุ่ยกวน
โดยการบูชาสุ่ยกวน เทพแห่งน้ำ จะเรียกว่าเทศกาลเซี่ยหยวน 下元节 ในวันที่ 15เดือน 10 ตามปฏิทินจีน โดยหากปีใดไม่เป็นปีอธิกมาส หรือปีที่มีเดือน 8 สองครั้ง วันที่ 15 เดือน 10 ของจีน จะตรงกับวันขึ้น 15 ค่ำเดือน 12 ของไทย ซึ่งเป็นเทศกาลลอยกระทง พอดี
สุ่ยกวน เทพเจ้าแห่งน้ำ เทพผู้กำจัดทุกข์ภัย
เทศกาลเซี่ยหยวน ถือเป็นเทศกาลในช่วงฤดูหนาว โดยวันเพ็ญกลางเดือน 10 ถือว่าได้เข้าสู่ฤดูหนาวซึ่งเป็นฤดูที่มีภัยจากธรรมชาติ เช่นสภาวะอากาศ โรคภัยไข้เจ็บต่าง ๆ จึงมีการบูชาเทพแห่งน้ำ สุ่ยกวนเพื่อให้ท่านช่วยกำจัดทุกข์ภัยที่มากับฤดูหนาว
ในสมัยซ่งใต้ ได้มีการบันทึกว่า ในช่วงวัน 15 ค่ำเดือบ 10 ซึ่งเป็นวันประสูติของเทพสุ่ยกวนน้ำ จะมีการจัดพิธีเซ่นไหว้สุ่ยกวนเพื่อขอให้ขจัดทุกข์ภัย มีการกินเจ สวดมนต์ งดการฆ่าสัตว์ ส่วนทางเต๋าก็มีการทำพิธีทางศาสนา มีการเซ่นไหว้ญาติผู้ล่วงลับ
ประเพณีลอยโคม บูชาเทพซานกวน
การลอยโคมถือเป็นประเพณีเพื่อบูชาเทพทั้ง 3 หรือซานกวน โดย
การบูชาเทพแห่งฟ้า ในเทศการซั่งหยวน หรือเทศกาลหยวนเซียว จะมีการประดับโคม ลอยโคม เพื่อบูชาเทพแห่งท้องฟ้า
การบูชาเทพแห่งดิน ในเทศกาลจงหยวน หรือเทศกาลสารทจีน ก็จะมีการลอยโคมเพื่อเป็นแสงส่องทางให้วิญญาณจากยมโลกขึ้นมารับของเซ่นไหว้
การบูชาเทพแห่งน้ำ ในช่วงเทศกาลเซี่ยหยวน ก็จะมีการลอยโคมเพื่อบูชาเทพแห่งน้ำ สุ่ยกวน และเป็นการอุทิศส่วนกุศลแก่ผู้ล่วงลับ อีกทั้งมีการขอขมาเทพแห่งน้ำ คล้ายกับประเพณีการลอยกระทงขอขมาพระแม่คงคาของไทย
ประเพณีลอยโคมในประเทศจีน
ในมณฑลจี๋หลินทาง ภาคตะวันออกเฉียงเหนือของจีน มีแม่น้ำซงฮัว 松花江 ซึ่งถือเป็นเส้นทางขนส่งทางน้ำที่สำคัญมาตั้งแต่ในอดีต มีการต่อเรือ และเดินเรือเพื่อการขนส่งลงไปทางใต้ ซึ่งเป็นงานเสี่ยงภัยทำให้มีคนบาดเจ็บล้มตายไปจำนวนมาก จึงมีพิธีลอยโคมเพื่อไว้อาลัยผู้เสียชีวิต
ในเมืองจิ่งหง หรือเชียงรุ่ง เขตปกครองตนเองชนชาติไท สิบสองปันนา ทางใต้สุดของมณฑลยูนนาน ประเทศจีน ซึ่งมีชาวไทลื้อ ซึ่งมีวัฒนธรรมความเชื่อคล้ายกับคนไทย ก็มีพิธีลอยโคมในช่วงเทศกาลลอยกระทง เช่นเดียวกัน
ติดตามเรื่องเล่าจีนได้ที่ Fanpage Chinatalks
