ซื่อต้าสือคู 四大石窟 คือถ้ำหินแกะสลักที่สำคัญในประเทศจีน 4 แห่งซึ่งแต่ละแห่งต่างมีหินแกะสลักที่สวยงามและมีคุณค่าทางประวัติศาสตร์ โดยถ้ำทั้ง 4 ประกอบด้วย
ถ้ำหินโม่เกา 莫高窟
ถ้ำหินโม่เกา 莫高窟 อยู่เมืองตุนหวง 敦煌 มณฑลกานซู่ 甘肃省 ด้านตะวันตกของประเทศจีน โดยในอดีตเมืองตุนหวงในอดีตนั้น เป็นศูนย์รวมเศรษฐกิจ และวัฒนธรรมหลายชนชาติ เนื่องจากเคยเป็นเส้นทางผ่านและจุดแวะพักของขบวนคาราวานพ่อค้าบนเส้นทางสายไหม อีกทั้งยังเป็นเส้นทางแห่งการเผยแพร่พุทธศาสนา จากอินเดียเข้ามายังประเทศจีน
ถ้ำหินโม่เกาแห่งตุนหวง อยู่บนหน้าผาของเขาหมิงซา กลางทะเลทรายโกบี ห่างจากตัวเมืองตุนหวง ไปทางทิศตะวันออกเฉียงใต้ราว 25 กิโลเมตร ผาหินได้ถูกเจาะเป็นถ้ำจำนวนทั้งสิน 492 ถ้ำ ภายในเป็นที่บรรจุพุทธประติมากรรม และภาพเขียนพุทธประวัติต่างๆ ในอดีตกาล
ถ้ำหินหยุนกัง 云冈石窟
ถ้ำหินหยุนกัง 云冈石窟 อยู่ที่เมืองต้าถง 大同 มณฑลซานซี 山西省
ถ้ำหินหยุนกัง เป็นกลุ่มถ้ำหินที่ห่างจากตัวเมืองต้าถง 17 กิโลเมตร ในสมัยโบราณ จักรพรรดิและผู้มีฐานะได้ใช้ให้คนขุดถ้ำ ผาที่เชิงเขาอู่โจวซัน ที่มีความยาวจากทิศตะวันออกจรดทิศตะวันตกราว 1 กิโลเมตร และแกะสลักพระพุทธรูปขึ้น ในปัจจุบันมีการค้นพบถ้ำผาขนาดใหญ่รวม 45 ถ้ำ ภายในมีรูปแกะสลัก 51,000 องค์
ถ้ำหินหยุนกัง เริ่มขุดตั้งแต่สมัยจักรพรรดิเหวินเฉิง 文成帝 แห่งราชวงศ์เว่ยเหนือ เรื่อยมาจนถึงสมัยจักรพรรดิเสี้ยวหมิง 孝明帝 แห่งราชวงศ์หมิง เป็นเวลากว่า 60 ปี
รูปแกะสลักขนาดใหญ่ที่สุดในบรรดารูปแกะสลักทั้งหมดของ ถ้ำหินหยุนกัง คือ พระพุทธรูปแกะสลักในถ้ำหมายเลข 5 ซึ่งเป็นรูปแกะสลักในท่านั่ง มีความสูง 17 เมตร ส่วนถ้ำหมายเลข 15 มีจำนวนมากที่สุด โดยเป็นพระพุทธรูปแกะสลักใหญ่น้อยทั้งหมดกว่า 10,000 องค์ จึงได้ชื่อว่า ว่านโฝต้ง 万佛洞 หรือถ้ำหมื่นพระพุทธรูป โดยนอกจากรูปสลักองค์พระแล้ว ยังมีภาพวาดบนผนัง เป็นภาพเกี่ยวกับเทพนิยายทางพุทธศาสนา
ถ้ำหินหลงเหมิน 龙门石窟
ถ้ำหินหลงเหมิน 龙门石窟 Longmen Grottos อยู่ที่เมืองลั่วหยาง 洛阳 มณฑลเหอหนาน 河南省 ถ้ำหินหลงเหมิน เป็นกลุ่มถ้ำบนหน้าผา ห่างออกไปทางใต้ 12 กิโลเมตรจากเมืองลั่วหยาง ในมณฑลเหอหนาน ประเทศจีน อยู่ระหว่างภูเขาเซียงทางทิศตะวันออกกับภูเขาหลงเหมินทางทิศตะวันตก หันหน้าออกสู่ริมฝั่งแม่น้ำอี้ พื้นที่บริเวณกลุ่มถ้ำมีความยาวจากทิศเหนือจรดทิศใต้ประมาณ 1 กิโลเมตร
ถ้ำหินไม่จีซาน 麦积山石窟
ถ้ำหินไม่จีซาน 麦积山石窟 Maijishan grottoes อยู่ที่เมืองเทียนสุ่ย 天水 มณฑลกานซู่ 甘肃省 ทางตะวันตกเฉียงเหนือของประเทศจีน
เมืองเทียนสุ่ยตั้งอยู่ทิศตะวันตกเฉียงใต้ของกานซู เป็นเมืองพรมแดนที่เชื่อมต่อระหว่าง 3 มณฑล คือ ส่านซี กานซู และเสฉวน โดยมีแม่น้ำแยงซีเกียงและแม่น้ำเหลืองพาดผ่าน
ไม่จีซาน 麦积山 แปลตรงตัว หมายถึง ภูเขากองข้าวสาลี เนื่องจากรูปลักษณ์ของภูเขาแห่งนี้มีลักษณะเหมือนกับกองข้าวสาลีกองโตกองหนึ่ง
ตามหลักฐานทางประวัติศาสตร์แล้ว นักโบราณคดีคาดคะเนว่า งานหินสลักพระพุทธรูปบนภูเขาแห่งนี้นั้นเริ่มสร้างขึ้นราวศตวรรษที่ 4-5 และมีการสร้าง-ซ่อมแซม มาจนกระทั่งสมัยราชวงศ์ชิง
ทั้งนี้ ในปัจจุบันงานแกะสลักที่หลงเหลืออยู่บนหน้าผาของภูเขาแห่งนี้มีรวมทั้งสิ้น 194 ถ้ำ เป็นพระพุทธรูปหินแกะสลักกว่า 7,000 องค์ และภาพผนังคิดเป็นจำนวนเนื้อที่ 1300 ตารางเมตร มีทั้งพระพุทธรูป พระสังขจาย พระสาวกและอื่น ๆ ในหลากหลายขนาดและหลายอิริยาบถ โดยรูปปั้นและรูปแกะสลักนั้นล้วนละเอียดปราณีต
ติดตามท่องเที่ยวจีนได้ที่ Fanpage Chinatalkstravel
ที่มา : 莫高窟 | 世界遗产云冈石窟官方 | 龙门石窟 | 麦积山石窟
