ความดีทั้งหลาย ความกตัญญูมาเป็นอันดับแรก 百善孝为先
ในภาษาจีน ความกตัญญู คือ 孝 Xiào มาจากอักษรจีน 2 คำ คือ ด้านบน 老 แปลว่าแก่ และ 子 แปลว่าลูก
จึงเปรียบเสมือนลูกที่อยู่ด้านล่างคอยแบกคนแก่ (บิดา/มารดา/ผู้มีพระคุณ) ที่อยู่ด้านบน
ในวรรณกรรมเรื่องสามก๊ก มีเรื่องราวของล๊กเจ๊ก 陆绩 กุนซือปราชญ์แห่งกั๋งตั๋ง ที่เรื่องราวของเขาได้รับการยกย่องว่าเป็นหนึ่งใน 24 บุตรกตัญญู 二十四孝
ในตอนที่ขงเบ้งไปที่กังตั๋งเพื่อชวนซุนกวนมาร่วมเป็นพันธมิตรเพื่อต้านโจโฉ ขงเบ้งได้ทำสงครามลิ้นกับปราชญ์ของกังตั๋งที่ไม่เห็นด้วยที่จะให้ซุนกวนเป็นพันธมิตรกับเล่าปี่ จึงได้เกิดการเจรจาทดสอบสติปัญญากันระหว่างขงเบ้ง และเหล่าปราชญ์แห่งกังตั๋ง และล๊กเจ๊กก็เป็นหนึ่งในเหล่าปราชญ์ที่ออกมาโต้คารมกับขงเบ้งด้วย (ดูเพิ่มเติม : สงครามลิ้นระหว่างขงเบ้ง และปราชญ์แห่งกังตั๋ง)
ในบทสนทนาของขงเบ้งและล๊กเจ๊ก ขงเบ้งได้ทักล๊กเจ๊กด้วยประโยคแรกที่ว่า
“ท่านนี้หรือคือล๊กเจ๊ก ตอนเป็นเด็กอยู่นั้นลักส้มเขาเอาไปให้มารดา”
ซึ่งเหตุการณ์ที่ทำให้ขงเบ้งทักล๊กเจ๊กเช่นนั้นมาจากในตอนที่ ลกเจ็ก หรือ ลู่จี 陆绩 อายุ 6 ขวบได้ตามญาติเข้าไปในงานเลี้ยงของอ้วนสุดซึ่งในขณะนั้นเป็นเจ้าเมืองจิ่วเจียง 九江
ในงานเลี้ยง ได้มีการจัดส้มไว้ให้แขกที่มาเข้าร่วมงาน เมื่อลกเจ๊กได้รับประทานส้มในงานนั้น ก็คิดถึงมารดาว่าชอบรับประทานส้มเป็นที่สุด ลกเจ็กจึงนำส้ม 2 ผล ซุกไว้ในแขนเสื้อ หวังไว้ว่าจะนำไปฝากมารดา
แต่เมื่อถึงเวลาลากลับบ้าน ในขณะที่ล๊กเจ็กกำลังน้อมกายคารวะอำลาอ้วนสุดอยู่นั้น
ผลส้มที่ซ้อนไว้ในชายเสื้อทั้งสองผลได้กลิ้งตกลงมาบนพื้น
อ้วนสุด เมื่อได้เห็นส้ม กลิ้งออกจากแขนเสื้อของล๊กเจ็ก จึงยิ้มพร้อมกับกล่าวเย้าแหย่เด็กน้อยขึ้นว่า
“ล๊กเจ็กเอ๋ยลกเจ๊ก เจ้านั้นมาเป็นแขกผู้เยาว์ มาเยือนเรือนของข้า ไฉนจึงแอบลักส้มของข้ากลับไปด้วยเล่า ?
ไม่กลัวคนเขาจะหัวเราะเยาะกันว่าลักส้มหรือ”
ล๊กเจ็กเป็นเด็กฉลาด เมื่อได้ยินคำถามของอ้วนสุดจึงก้มลงคุกเข่าต่อหน้าอ้วนสุด พร้อมทั้งกล่าวว่า
“เพราะมารดาของข้าน้อยนั้น ชอบกินส้มเป็นอันมาก ข้าน้อยจึงถือวิสาสะหยิบส้มสองผลของท่านกลับบ้านเพื่อให้มารดาของข้าน้อยได้ลิ้มรสผลส้มนี้ด้วยเช่นกัน เมื่อมารดาของข้าน้อย ได้รับประทานทานส้มนี้แล้ว ก็นับได้ว่าท่านซึ่งเป็นเจ้าของบ้าน ได้เลี้ยงแขกเพิ่มด้วยอีกคนหนึ่ง
ซึ่งการที่ล๊กเจ็กพูดเช่นนี้ แสดงให้เห็นถึงความปฏิภาณไหวพริบ และความสามารถในการเจรจาของลกเจ็ก เพราะแทนที่การที่เขาแอบหยิบส้มไปนั้นเป็นเรื่องไม่ดี แต่ลกเจ็กกลับพูดให้เป็นเรื่องดี เพราะเมื่อมารดาขอลกเจ็ก ได้รับประทานส้ม ก็นับได้ว่าเจ้าของบ้านได้รับรองเลี้ยงแขกเพิ่มขึ้นอีก 1 คน
อ้วนสุดเมื่อได้ฟัง จึงชื่นชมลกเจ็กว่าเป็นผู้มีความกตัญญูกตเวที แล้วจึงเอ่ยปากชมว่า
เด็กอายุเพียงเท่านี้ยังรู้จักกตัญญูต่อมารดา พูดจาคมคาย หายากยิ่งนัก ต่อไปในภายหน้า จะได้เป็นคนที่มีชื่อเสียง
จากนั้นอ้วนสุดจึงสั่งให้นำส้มกระเช้าหนึ่งมอบให้ลกเจ็กกลับไปให้มารดาที่บ้าน
มารดาของลกเจ็ก เมื่อได้รับส้มจากบุตร จึงรู้สึกสงสัย และถามถึงการได้มาถึงส้มนั้น เมื่อทราบเรื่องแล้ว
จึงให้โอวาทล๊กเจ็กว่า การระลึกถึงแม่นั้น นับว่าเป็นจิตใจที่งดงามก็จริงอยู่ แต่ถ้าประสงค์จะเอาของมาฝาก ก็ควรจะขอเจ้าของเสียก่อน ต่อไปนี้จะหยิบฉวยข้าวของผู้ใด ต้องได้รับอนุญาตจากเจ้าของแล้วจึงค่อยถือเอา
ซึ่งโอวาทของมารดานี้ ลกเจ๊ก ได้ถือปฏิบัติอย่างเคร่งครัดจนชั่วชีวิต
ในกาลต่อมา เมื่อลกเจ๊กโตขึ้น ได้ศึกษาวิทยาการต่าง ๆ จนเชี่ยวชาญแล้ว จึงได้ไปอาสาทำการอยู่ด้วยกับซุนกวน
ฟังเพิ่มเติม ซุนกวนเก่งยังไง?
